Hợp tác đào tạo nhân lực

Trong lĩnh vực dầu khí, một lĩnh vực công nghệ mới mẻ và phức tạp, để thực hiện tốt các dự án lớn thì việc đào tạo đội ngũ chuyên môn thông thạo nghiệp vụ rất quan trọng. Thời gian đầu, phần lớn các cán bộ chủ chốt của ngành dầu khí được đào tạo từ các trường đại học nước ngoài như Đại học Thăm dò Địa chất Moskva/MGRI (Nga), Đại học Dầu khí Baku (Adecbaizan), Đại học Dầu khí Bucaret (Rumani)...

Những năm về sau đã đẩy mạnh việc đào tạo trong nước. Ngoài các cơ sở đào tạo trong ngành như Trường Cao đẳng Dầu khí (PV College) và Trường Đại học Dầu khí Việt Nam (PVU), nhiều kỹ sư và cán bộ kỹ thuật, thạc sĩ, tiến sĩ chuyên ngành về dầu khí trong đó có nhiều cán bộ chủ chốt của Petrovietnam và các đơn vị thành viên đã được đào tạo từ các trường như Trường Đại học Mỏ - Địa chất, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Trường Đại học Bách khoa TP Hồ Chí Minh. Tại Trường Đại học Mỏ - Địa chất, từ năm 1977 đã thành lập khoa Dầu khí đào tạo các chuyên ngành Địa chất dầu, Địa vật lý, Khoan - Khai thác, Thiết bị Dầu khí và Công trình và từ năm 1994 đã mở ngành Lọc - Hóa dầu.

Ngoài đào tạo từ các trường đại học, việc mở rộng quan hệ hợp tác với các công ty dầu khí từ các nước phát triển đã góp phần quan trọng nâng cao trình độ kỹ thuật và kinh nghiệm cho cán bộ trong ngành. Từ năm 1976, ngành dầu khí có quan hệ hợp tác với nhiều công ty như Deminex (Đức), Agip (Italia), Bow Valley (Canada), Total, CEP (Pháp), BP, Enterprise (Anh), Fina (Bỉ), Gazprom (Nga), ExxonMobil (Mỹ)... Quá trình hợp tác không chỉ trong thực hiện các dự án mà cả trong công tác đào tạo cán bộ. Ví dụ như năm 1978, Na Uy giúp xây dựng trường đào tạo công nhân kỹ thuật dầu khí. Hay trong giai đoạn 2001-2014, Đan Mạch đã giúp dự án "Nâng cao năng lực nghiên cứu" (ENRECA), trong đó có sự phối hợp giữa Cục Địa chất Đan Mạch/GEUS, Đại học Kopenhaghen với Viện Dầu khí Việt Nam, Trường Đại học Mỏ - Địa chất, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, góp phần nâng cao trình độ đại học và sau đại học trong lĩnh vực dầu khí. Trong những năm gần đây, Giám đốc điều hành dự án Ioannis Abatzis vẫn tiếp tục làm việc với Việt Nam trong các dự án mới.

Năm 1994, GS.TSKH Hồ Sĩ Thoảng đã sang thăm và làm việc với Mỹ ở bang Oklahoma, mở ra quan hệ hợp tác trong lĩnh vực dầu khí sau thời gian bị cấm vận. Oklahoma là nơi đầu tiên tìm ra dầu khí ở Mỹ và cũng là bang đầu tiên của nước Mỹ đặt cơ quan thương mại tại Hà Nội. Năm 1995, tôi được cùng anh Lương Đức Hảo, Trưởng Ban Đào tạo của Tổng cục Dầu khí sang thăm Trường Đại học Oklahoma (OU), đặt quan hệ hợp tác đào tạo và gửi sinh viên ngành dầu khí sang học. Chúng tôi còn được ra thăm giàn khoan sâu ở Vịnh Mexico và thăm cơ sở lọc hóa dầu ở bang Alabama nằm sát cạnh bang Lousiana. Rất tiếc là sau đó do một số khó khăn mà việc xây dựng mô hình đào tạo từ xa (Distance Learning) và đào tạo phối hợp (Collaborative Training) với 2 năm đầu học khoa học cơ bản ở Việt Nam và 2 năm cuối học chuyên môn ở Mỹ đã không thực hiện được.

Cơ sở lọc hóa dầu

Mọi người thường nói, ngành dầu khí như một dòng chảy gồm giai đoạn thượng nguồn (tìm kiếm thăm dò, khoan, khai thác), trung nguồn (vận chuyển, tàng trữ) đến hạ nguồn (chế biến, lọc hóa dầu, thương mại).

Với chuyên ngành Địa vật lý, tôi thường liên quan đến giai đoạn thượng nguồn mà ít biết về giai đoạn chế biến, lọc hóa dầu. Tuy nhiên, với nhận thức về tầm quan trọng của giai đoạn hạ nguồn này, từ năm 1994, Trường Đại học Mỏ - Địa chất đã thành lập bộ môn Lọc - Hóa dầu, có sự phối hợp với các cơ sở lọc hóa dầu trong nước và các trường đại học nước ngoài để nâng cao hiệu quả đào tạo chuyên ngành này. Trong những dịp được cùng các anh chị ở Hội Dầu khí Việt Nam như các anh Vũ Văn Kính, Nguyễn Quốc Thập, Lê Minh Hồng, Nguyễn Huy Quý... về thăm và làm việc tại cơ sở lọc hóa dầu Nghi Sơn (Thanh Hóa) và khu liên hợp khí - điện - đạm Cà Mau, chúng tôi thật vui mừng vì sự phát triển toàn diện của ngành dầu khí từ thượng nguồn đến hạ nguồn. Đến với khu công nghiệp khí - điện - đạm Cà Mau, thật vui mừng vì từ một vùng sông nước chủ yếu là sản xuất nông nghiệp đã hình thành khu công nghiệp hiện đại với các công trình lớn như đường ống dẫn khí, nhà máy nhiệt điện có công suất lớn, nhà máy đạm, cụm công nghiệp sử dụng nguồn khí áp thấp. Thật thú vị khi được giao lưu với anh chị em công tác ở đây và trao đổi nhiều vấn đề rất thú vị như nguồn gốc dầu khí ở Việt Nam từ đâu ra, tại sao thường tìm thấy dầu khí ngoài biển, tại sao từ nguồn khí đốt lại có thể chế biến thành phân bón, nguồn tài nguyên băng cháy là gì và ở Việt Nam có nhiều không, trong ngành dầu khí công nghệ số được sử dụng như thế nào và ở những khâu nào...

Đón xem tiếp kỳ sau...

Kỳ 1: Cơ duyên với ngành
Kỳ 2: Ký ức về những năm khởi đầu
Kỳ 3: Kỷ niệm thu nổ địa chấn
Kỳ 4: Tiếp cận công nghệ

Kỳ 5: Mỏ Bạch Hổ và dầu trong đá móng