Từ người lính Cụ Hồ đến những người giữ lửa giữa biển khơi.

Tại Đại hội Đảng bộ Petrovietnam lần thứ IV nhiệm kỳ 2020-2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, “trí thức nâng cao” là một trong những động lực giúp Tập đoàn biến thách thức thành cơ hội, tạo ra những giá trị gia tăng bền vững. Điều này phản ánh bản chất đặc thù của ngành năng lượng - đòi hỏi công nghệ nền tảng, trình độ chuyên môn sâu và đội ngũ trí thức dày dạn bản lĩnh.

Từ những ngày đầu, ngành dầu khí Việt Nam được khai sinh từ bàn tay và khối óc của những người lính Cụ Hồ - những người vừa bước ra từ chiến trường, khoác ba lô đi làm công trình, dự án. Không phải ngẫu nhiên mà hình ảnh “những người đi tìm lửa” trở thành biểu tượng, bởi họ mang trong mình tinh thần chinh phục những miền đất khó, sẵn sàng đối mặt với bão tố ngoài khơi và cả những thách thức từ khoảng trống tri thức còn mới mẻ với quốc gia.

Những ngày đầu, tri thức dầu khí gần như là “vùng trắng” đối với Việt Nam: thiếu nhân lực được đào tạo bài bản, thiếu công nghệ, thiếu kinh nghiệm. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt nền móng cho ngành công nghiệp dầu khí Việt Nam thông qua chuyến thăm Khu công nghiệp dầu khí Baku (Azerbaijan) vào năm 1959. Ước nguyện của Bác và khát vọng, tinh thần học hỏi của những người lao động dầu khí khi ấy đã thắp lên ý chí, nghị lực, giúp Petrovietnam biến cái không thể thành có thể.

Ngày 3/9/1975, Chính phủ ban hành Nghị định số 170/CP thành lập Tổng cục Dầu mỏ và Khí đốt Việt Nam, sau này là Tập đoàn Dầu khí Việt Nam và nay là Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam).

Chặng đường 50 năm xây dựng và phát triển của Petrovietnam đầy thách thức, chông gai nhưng cũng rất đáng tự hào. Tri thức chính là yếu tố tạo nên sức sống để Petrovietnam vượt qua muôn vàn gian khó, không chỉ đưa ngành công nghiệp dầu khí Việt Nam phát triển hùng mạnh như mong ước của Bác Hồ, mà còn tiếp tục làm chủ nhiều công nghệ hiện đại của ngành năng lượng, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Dấu ấn của sự trưởng thành về tri thức.

Nửa thế kỷ qua, Petrovietnam đã đi từ việc phụ thuộc vào chuyên gia nước ngoài đến tự tin làm chủ nhiều công trình, dự án năng lượng trọng điểm quốc gia. Mỗi công trình không chỉ là một thành quả kỹ thuật, mà còn là minh chứng cho “tri thức nâng tầm” của Petrovietnam. Tập đoàn đã làm chủ công nghệ khoa học tiên tiến; xây dựng hệ thống công nghiệp dầu khí hoàn chỉnh, đồng bộ từ tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu khí đến phát triển chuỗi công nghiệp khí - điện - chế biến và dịch vụ dầu khí chất lượng cao. Đồng thời, đào tạo được đội ngũ lao động dầu khí hùng hậu, có trình độ cao.

Cả dân tộc sẽ nhớ mãi về mỏ Bạch Hổ - biểu tượng của ngành dầu khí Việt Nam, nơi thế hệ kỹ sư đầu tiên áp dụng công nghệ khoan khai thác dầu từ tầng đá móng - điều mà trước đó thế giới chưa từng thực hiện ở quy mô công nghiệp. Đây là một “bước ngoặt tri thức” giúp Việt Nam trở thành một trong những quốc gia tiên phong về công nghệ này.

Kể từ khi tấn dầu thô đầu tiên được khai thác vào năm 1986 tại mỏ Bạch Hổ, đến nay, ngành dầu khí Việt Nam đã khai thác được hơn 460 triệu tấn dầu trong nước và khoảng 200 tỷ m3 khí. Hoạt động dầu khí bao phủ hầu hết thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Việt Nam. Hằng năm, Petrovietnam cung cấp gần 9-11 tỷ m3 khí cho sản xuất 10% sản lượng điện quốc gia, 70-80% sản lượng đạm và 70-80% lượng khí cho các hộ tiêu thụ dân dụng của cả nước. Không những bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, đóng góp quan trọng cho ngân sách Nhà nước, ngành dầu khí còn có những đóng góp quan trọng trong việc khẳng định chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam trên Biển Đông.

Có được những kết quả đó là nhờ một loạt sáng kiến khoa học của Petrovietnam, được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học công nghệ, gồm: Cụm công trình “Tìm kiếm, phát hiện và khai thác các thân dầu trong đá móng granitoid trước Đệ Tam, bể Cửu Long, thềm lục địa Việt Nam”; Cụm công trình “Nghiên cứu, phát triển và hoàn thiện công nghệ thu gom, xử lý, vận chuyển dầu thô trong điều kiện đặc thù của các mỏ Liên doanh Vietsovpetro và các mỏ kết nối trên thềm lục địa Nam Việt Nam”; Công trình “Nghiên cứu thiết kế chi tiết và công nghệ chế tạo, lắp ráp và hạ thủy giàn khoan tự nâng ở độ sâu 90m nước phù hợp với điều kiện Việt Nam”… mang lại hiệu quả kinh tế vô cùng to lớn, góp phần tăng tỷ lệ nội địa hóa.

Không dừng ở các công nghệ thăm dò - khai thác, trong lĩnh vực lọc - hóa dầu, Nhà máy Lọc dầu Dung Quất đã trở thành công trình thế kỷ, biểu tượng của ngành lọc hóa dầu Việt Nam. Từ bản vẽ, dây chuyền, đến vận hành, đội ngũ kỹ sư Petrovietnam đã từng bước tiếp nhận và làm chủ hoàn toàn, đảm nhiệm toàn bộ khâu vận hành, bảo dưỡng, tối ưu công nghệ, đồng thời tiếp tục triển khai Dự án Nâng cấp mở rộng Nhà máy Lọc dầu Dung Quất.

Chuỗi dự án điện khí Nhơn Trạch 1, 2 và sắp tới đưa vào vận hành thương mại Nhơn Trạch 3, 4 đánh dấu sự mở rộng tri thức từ lĩnh vực thượng nguồn dầu khí sang sản xuất điện, tích hợp LNG, công nghệ turbine khí chu trình hỗn hợp tiên tiến. Cụm khí - điện - đạm Cà Mau là nơi hội tụ ba lĩnh vực công nghệ cao, từ khai thác khí, sản xuất điện đến sản xuất phân bón. Tất cả đều do kỹ sư Việt Nam điều hành, tối ưu vận hành theo chuẩn quốc tế.

Trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng, Petrovietnam là doanh nghiệp tiên phong nắm bắt công nghệ, tri thức trong lĩnh vực điện gió ngoài khơi. Với kinh nghiệm và năng lực từ các công trình ngoài khơi, Petrovietnam đã tạo uy tín với nhiều đối tác quốc tế trong các dự án chế tạo chân đế điện gió và trạm biến áp ngoài khơi. Tập đoàn được các nhà khoa học, nhà quản lý kỳ vọng sẽ tiên phong thực hiện hoạt động thăm dò, nghiên cứu tiềm năng điện gió ngoài khơi tại Việt Nam, nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển điện gió ngoài khơi, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và đạt mục tiêu phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.

Và còn rất nhiều dự án, công trình trọng điểm quốc gia khác được Petrovietnam hoàn thành nhờ vốn tri thức, khoa học công nghệ và kỹ thuật của mình. Những nỗ lực của Petrovietnam đã được Đảng và Nhà nước ghi nhận. Trong 15 năm qua, Tập đoàn đã đạt 10 Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về khoa học công nghệ. Những giải thưởng này đều xuất phát từ thực tiễn sản xuất kinh doanh của Tập đoàn và đến nay vẫn tiếp tục phát huy giá trị.

Những thành tựu này không chỉ khẳng định vị thế và năng lực Petrovietnam, mà còn chứng minh trí thức Việt Nam hoàn toàn đủ năng lực tham gia và dẫn dắt các dự án năng lượng chiến lược. Mỗi công trình, dự án thành công là một thông điệp: người Việt hoàn toàn có thể làm chủ những lĩnh vực công nghệ cao nhất, phức tạp nhất, góp phần nâng tầm quốc gia.

Tri thức - động lực của đổi mới sáng tạo.

Petrovietnam không thể phát triển nếu thiếu khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Khác với các ngành sản xuất truyền thống, mỗi bước tiến của Petrovietnam đều gắn với việc tiếp cận, làm chủ và sáng tạo công nghệ mới. “Tri thức nâng tầm” chính là khả năng học hỏi và năng lực biến tri thức thành giá trị thực tiễn của Tập đoàn.

Trong thời gian vừa qua, Petrovietnam đã đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI), phân tích dữ liệu lớn (Big data) vào quản lý mỏ, giám sát an toàn, tối ưu hóa sản xuất. Những giải pháp công nghệ 4.0 giúp giảm chi phí khai thác, kéo dài tuổi thọ mỏ, đồng thời nâng cao an toàn lao động và bảo vệ môi trường.

Không chỉ ứng dụng, Petrovietnam còn từng bước trở thành nhà sáng kiến công nghệ: từ nghiên cứu chế tạo thiết bị khoan, thiết bị thu gom khí, thu hồi lưu trữ carbon, đến phát triển giải pháp tối ưu hóa vận hành turbine khí, cải tiến công nghệ lọc hóa dầu, bản sao số… Những sáng kiến này giúp Tập đoàn tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm.

Một tập đoàn công nghiệp - năng lượng quốc gia muốn phát triển bền vững không thể chỉ dựa vào tài nguyên thiên nhiên, mà phải dựa vào trí tuệ con người. Petrovietnam đã xác định chiến lược “phát triển con người” là trọng tâm, thông qua đào tạo chuyên sâu hàng năm; chuyển giao tri thức; khuyến khích đổi mới sáng tạo, sáng kiến; xây dựng văn hóa học tập liên tục. Nhờ vậy, Petrovietnam hiện sở hữu một đội ngũ chuyên gia, kỹ sư có thể đảm nhận toàn bộ chuỗi hoạt động dầu khí từ tìm kiếm, thăm dò, khai thác, chế biến đến phân phối và dịch vụ kỹ thuật ngang tầm quốc tế.

Chính điều đó đã giúp Petrovietnam vượt qua khủng hoảng kép của đại dịch COVID-19 và biến động giá dầu trong nhiệm kỳ 2020-2025, duy trì sản lượng ổn định, đóng góp lớn cho ngân sách Nhà nước, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Bước vào giai đoạn 2025-2030, tầm nhìn đến năm 2045, Petrovietnam đang đứng trước những nhiệm vụ mới: chuyển dịch năng lượng, phát triển LNG, năng lượng xanh, năng lượng tái tạo ngoài khơi, hydrogen, lưu trữ carbon… Đây đều là những lĩnh vực đòi hỏi tri thức và công nghệ tiên phong.

Nghiên cứu khoa học chính là giải pháp then chốt, trọng yếu trong việc triển khai nhiệm vụ các năm tới, giúp tăng năng suất, tạo ra các sản phẩm có giá trị cao hơn, đảm bảo doanh thu và lợi nhuận của Tập đoàn. Petrovietnam xác định động lực tăng trưởng bám sát Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Tập đoàn lần thứ IV, với mục tiêu sản phẩm mới từ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo chiếm 25% doanh thu, và tỷ trọng doanh thu từ kinh doanh quốc tế đạt 30%.

Trong giai đoạn tới, Petrovietnam đặt mục tiêu phát huy vị thế số 1 tại Việt Nam, trở thành Tập đoàn công nghiệp - năng lượng Top 10 khu vực và quy mô lớn trên thế giới; hoạt động hiệu quả, bền vững, có năng lực cạnh tranh cao trong nước và quốc tế, lấy khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo làm động lực bứt phá; hình thành hệ sinh thái "Khoa học công nghệ - Đổi mới sáng tạo"; nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo; nghiên cứu, sản xuất các nhiên vật liệu xanh/bền vững. "Trí thức nâng cao” sẽ tiếp tục là nền tảng để Petrovietnam hiện thực hóa khát vọng vươn xa, tự chủ công nghệ, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, đưa Việt Nam trở thành quốc gia có vị thế trong chuỗi giá trị năng lượng toàn cầu.