Chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày thành lập Petrovietnam (3/9/1975 - 3/9/2025):

Petrovietnam đã và sẽ tiếp tục là đầu tàu kinh tế - tài chính - năng lượng của Việt Nam
0:00 /
Chọn Giọng
  • Nữ Miền Bắc
  • Nam Miền Bắc
  • Nam Miền Nam
  • Nữ Miền Nam
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động, Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) vẫn giữ vững vai trò trụ cột: đóng góp lớn cho ngân sách, bảo đảm an ninh năng lượng, giữ gìn chủ quyền biển đảo và dẫn dắt chuyển dịch năng lượng xanh. Phóng viên Tạp chí Năng lượng Mới đã có cuộc trò chuyện cởi mở với TS Trần Văn, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội, về tầm vóc và sứ mệnh của Tập đoàn.

PV: Thưa ông, dưới góc nhìn của một người từng giữ cương vị Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội (UBTCNS), ông đánh giá như thế nào về vai trò chiến lược của Petrovietnam đối với nền kinh tế quốc dân, cả trong quá khứ và hiện tại.

TS Trần Văn
 

TS Trần Văn: Sau 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa X về Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020, năm 2018, Hội nghị Trung ương 8 khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 36-NQ/TW về chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Nghị quyết nhằm thống nhất tư tưởng, nhận thức về vị trí, vai trò và tầm quan trọng đặc biệt của biển đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong toàn Đảng, toàn dân và toàn quân; phát triển bền vững kinh tế biển trên nền tảng tăng trưởng xanh, bảo tồn đa dạng sinh học, các hệ sinh thái biển và lấy khoa học, công nghệ tiên tiến, hiện đại và nguồn nhân lực chất lượng cao làm nhân tố đột phá…

Petrovietnam là tập đoàn kinh tế nhà nước được giao nhiệm vụ khai thác dầu khí, có vai trò quan trọng chiến lược, là lực lượng nòng cốt trong việc đưa Việt Nam trở thành quốc gia biển mạnh, chủ quyền, an ninh quốc gia trên biển được giữ vững, kinh tế biển, các vùng biển, ven biển đang trở thành động lực phát triển đất nước.

Petrovietnam không chỉ dừng lại ở việc khai thác tài nguyên, mà còn là trụ cột then chốt bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, đóng góp ổn định ngân sách Nhà nước (NSNN), tạo công ăn việc làm cho hàng trăm nghìn lao động, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ chủ quyền biển đảo, thông qua việc duy trì sự hiện diện liên tục trên các mỏ dầu khí ngoài khơi - những “cột mốc sống” trên biển.

Ngoài ra, Petrovietnam cũng tiên phong dẫn dắt xu thế chuyển dịch năng lượng của đất nước, đầu tư vào các lĩnh vực mới như điện gió ngoài khơi, hydrogen xanh, góp phần hiện thực hóa cam kết giảm phát thải khí nhà kính và phát triển bền vững. Với mạng lưới hợp tác quốc tế rộng lớn, Petrovietnam không chỉ nâng tầm vị thế Việt Nam trên bản đồ năng lượng toàn cầu mà còn mở ra những cơ hội mới để hội nhập sâu vào chuỗi giá trị năng lượng quốc tế, khẳng định vị thế của một tập đoàn công nghiệp - năng lượng trụ cột của nền kinh tế quốc dân.

Petrovietnam không chỉ dừng lại ở việc khai thác tài nguyên, mà còn là trụ cột then chốt bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia (ảnh: Vương Thái)

PV: Petrovietnam từng là một trong những “trụ cột ngân sách” trong nhiều năm. Ông có thể chia sẻ đánh giá của mình về mức độ đóng góp ngân sách của Tập đoàn qua các thời kỳ, đặc biệt là những giai đoạn kinh tế nhiều biến động.

TS Trần Văn: Tôi tham gia Quốc hội từ năm 2007, công tác ở UBTCNS nên thấy rất rõ những đóng góp quan trọng của Petrovietnam đối với NSNN. Tôi còn nhớ quy mô thu NSNN thời đó còn rất khiêm tốn.

Theo Cổng công khai ngân sách của Bộ Tài chính ckns.mof.vn, tổng thu cân đối NSNN năm 2007 là 281.900 tỉ đồng thì thu từ dầu thô đã là 71.700 tỉ đồng, chiếm 25,43%, cho dù năm đó, sản lượng khai thác dầu thô và khí hóa lỏng đã giảm so cùng kỳ. Tới năm 2024, Petrovietnam nộp NSNN 165.000 tỉ đồng trong tổng thu NSNN 1.700.988 tỉ đồng, vẫn chiếm tỷ trọng khoảng 9,7%, xứng tầm với tập đoàn kinh tế hàng đầu của đất nước.

Vì thế hằng năm, khi chuẩn bị thẩm tra dự toán NSNN cho năm kế hoạch, UBTCNS đều tổ chức làm việc với Petrovietnam để trao đổi về dự kiến sản lượng khai thác, giá dầu thô bình quân, từ đó dự kiến mức đóng góp của Petrovietnam đối với NSNN. Sau này, để có cơ sở trao đổi với Petrovietnam cũng như có số liệu tham chiếu phục vụ cho báo cáo thẩm tra dự toán NSNN, đồng chí Phùng Quốc Hiển, Chủ nhiệm UBTCNS đã giao cho tôi theo dõi riêng diễn biến giá dầu thô giao sau trên thị trường thế giới nói riêng và chuỗi số liệu thống kê nói chung.

Ngày đó, các báo cáo của UBTCNS trình Quốc hội đánh giá về kết quả thực hiện NSNN thường có một mục riêng “thu từ dầu thô”, nêu chi tiết từ số liệu dự toán đến kết quả thực hiện dựa trên giá dầu thô bình quân trong năm, tăng giảm giá dầu thô so với dự toán và sản lượng khai thác đạt được, tăng giảm so với con số kế hoạch, so với số liệu báo cáo với Quốc hội…

Người lao động Petrovietnam làm việc trên công trình biển (ảnh: Trường Sơn)

PV: Giai đoạn giá dầu biến động mạnh (2014-2016), Petrovietnam vẫn nỗ lực duy trì mức đóng góp lớn cho NSNN. Ông nhận định như thế nào về năng lực điều hành và thích ứng của Tập đoàn trong giai đoạn đó.

TS Trần Văn: Giai đoạn 2014-2016, tôi làm Phó Chủ nhiệm UBTCNS. Lúc đó tình hình giá dầu thô trên thế giới diễn biến khó lường, ảnh hưởng lớn đến công tác xây dựng và thực hiện dự toán ngân sách hằng năm khi số thu NSNN của nước ta còn phụ thuộc lớn vào nguồn thu từ dầu thô. Điều này UBTCNS đã nhận định khi thẩm tra tình hình thực hiện kế hoạch tài chính, NSNN 5 năm 2011-2015 và định hướng kế hoạch tài chính 5 năm giai đoạn 2016-2020.

Tuy nhiên, với những nỗ lực vượt bậc trong quản lý, điều hành sản xuất kinh doanh của Petrovietnam trong đa dạng hóa sản phẩm ngoài dầu thô, như điện năng, urê, xăng dầu, LPG, polypropylen…, đều tăng về sản lượng. Các dịch vụ hợp tác dầu khí cũng được tăng cường nên nguồn thu từ Petrovietnam vẫn luôn đạt chỉ tiêu kế hoạch, góp phần để thu NSNN hằng năm đều đạt và vượt dự toán Quốc hội giao, bảo đảm cho việc thực hiện các nhiệm vụ chi của NSNN, nhất là chi đầu tư phát triển và chi cho con người như y tế, giáo dục, cải cách tiền lương và an sinh xã hội.

PV: Trong bối cảnh hiện nay, khi Nhà nước đang đẩy mạnh đa dạng hóa nguồn thu và giảm dần sự phụ thuộc vào tài nguyên, vai trò của Petrovietnam có thay đổi hay vẫn giữ tính chất then chốt trong cân đối ngân sách.

TS Trần Văn: Petrovietnam là một tập đoàn kinh tế rất quan trọng, cho nên, với các chiến lược phát triển kinh tế - xã hội chung của cả nước hay các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch riêng từng ngành kinh tế biển, năng lượng, dầu khí…, Petrovietnam vẫn luôn giữ vai trò đặc biệt là nguồn lực tài chính, khoa học công nghệ, nguồn nhân lực chất lượng cao của đất nước, nhất là trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Hiện nay, Petrovietnam đang tham gia tích cực vào chuyển đổi năng lượng bền vững quốc gia với nhiều công trình, dự án năng lượng tái tạo lớn như điện gió ngoài khơi, hydrogen…, đồng thời phát triển các ngành công nghiệp, dịch vụ khác có liên quan, tham gia đấu thầu dịch vụ dầu khí quốc tế… Do đó, trong năm 2024 vừa qua và chắc là trong các năm tới đây, Petrovietnam vẫn là tập đoàn kinh tế nhà nước có đóng góp lớn nhất cho NSNN, nhất là khi Đảng ta đã yêu cầu phải đưa tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt “hai con số” trong giai đoạn tới để đạt các mục tiêu chiến lược vào các mốc thời gian 2030, 2045 như Nghị quyết của Đảng đã nêu rõ.

Petrovietnam là trụ cột then chốt bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, đóng góp ổn định NSNN, tạo công ăn việc làm cho hàng trăm nghìn lao động, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ chủ quyền biển đảo.

PV: Theo ông, có cần thiết phải có cơ chế tài khóa riêng hoặc ưu đãi đặc biệt để Petrovietnam để phát huy tối đa vai trò trong nền kinh tế và bảo đảm nguồn thu ổn định cho ngân sách.

TS Trần Văn: Nếu thiết kế được một khung khổ chính sách như vậy thì rất tốt. Nghị quyết của Đảng đã đặt vấn đề hoàn thiện thể chế phát triển bền vững kinh tế biển, ưu tiên hoàn thiện hành lang pháp lý, đổi mới, phát triển mô hình tăng trưởng xanh, bảo vệ môi trường, nâng cao năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh quốc tế của các ngành kinh tế biển. Quốc hội đã sửa đổi, bổ sung toàn diện và ban hành Luật Dầu khí số 12/2022/QH15 thay cho Luật Dầu khí cũ, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2023, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của ngành dầu khí trong lĩnh vực tìm kiếm thăm dò và khai thác dầu khí, đóng góp lớn vào nguồn thu NSNN và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và bảo vệ chủ quyền của Việt Nam trên Biển Đông.

Luật Dầu khí (2022) đã giải quyết được một loạt vấn đề thực tế phát sinh mang tính đặc thù của hoạt động dầu khí bằng nhiều quy định phù hợp với thực tiễn của tình hình, đồng thời một số vấn đề đang được quy định tại các văn bản dưới Luật đã được quy định trong Luật Dầu khí (2022) để nâng cao hiệu lực thi hành và bảo đảm tính đồng bộ, tương thích với các luật khác có liên quan.

Điều tra cơ bản về dầu khí là hoạt động rất quan trọng do Nhà nước thống nhất quản lý, phải đi trước một bước làm cơ sở để xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành dầu khí, định hướng hoạt động tìm kiếm thăm dò dầu khí, nhằm gia tăng trữ lượng và sản lượng khai thác dầu khí nhất là tại các khu vực tiềm năng, các khu vực nước sâu, xa bờ, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, phát triển kinh tế đất nước và bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của Việt Nam trên biển phù hợp với luật pháp quốc tế.

Để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho công tác điều tra cơ bản về dầu khí và hoạt động dầu khí, cần có cơ chế để lại cho Petrovietnam một tỷ lệ thích hợp từ nguồn thu để đáp ứng yêu cầu điều tra cơ bản về dầu khí vì đó chính là sự bảo đảm chắc chắn cho tương lai của Petrovietnam cũng như bảo đảm nguồn thu cho NSNN trong tương lai theo chính sách nuôi dưỡng nguồn thu.

Petrovietnam là lực lượng nòng cốt trong việc đưa Việt Nam trở thành quốc gia biển mạnh (ảnh: Vương Thái)

PV: Là người gắn bó một cách đặc biệt với Petrovietnam như vậy, ông có điều gì muốn gửi gắm tới đội ngũ người lao động Petrovietnam trong chặng đường phát triển sắp tới - nhất là khi Tập đoàn tiếp tục giữ vai trò “bệ đỡ” tài chính cho đất nước trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất định.

TS Trần Văn: Trong chặng đường phát triển tới đây, theo các nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, chắc chắn Petrovietnam sẽ tập trung nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh của ngành dầu khí, tiến tới làm chủ công tác tìm kiếm, thăm dò, khai thác, gia tăng trữ lượng dầu khí.

Tôi tin tưởng Petrovietnam sẽ đi đầu trong nghiên cứu, thăm dò các bể trầm tích mới, các dạng hydrocarbon phi truyền thống, điều tra, khảo sát, đánh giá tiềm năng các tài nguyên, khoáng sản biển khác, khoáng sản biển sâu, đặc biệt là các khoáng sản có trữ lượng lớn, giá trị cao, có ý nghĩa chiến lược, kết hợp hài hòa giữa khai thác, chế biến với bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học biển.

Chắc chắn rằng Petrovietnam sẽ tham gia tích cực vào quá trình chuyển đổi năng lượng xanh, sạch, hướng tới mục tiêu cân bằng khí thải vào năm 2050 như cam kết quốc tế của Việt Nam bằng các công trình, dự án cụ thể như điện gió ngoài khơi, năng lượng hydrogen…

Với những mục tiêu và giải pháp hợp lý, Petrovietnam sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, trở thành tập đoàn năng lượng hàng đầu đất nước, khu vực, có vị thế trên trường quốc tế, có sứ mệnh tối ưu hóa nguồn năng lượng dầu khí, phát triển bền vững các nguồn năng lượng mới, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, có doanh thu tăng trưởng nhanh, ổn định, đóng góp tích cực nguồn lực tài chính cho phát triển đất nước như tầm nhìn và sứ mệnh do chính Petrovietnam đã tự xác định.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!

Với những mục tiêu và giải pháp hợp lý, Petrovietnam sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, trở thành tập đoàn năng lượng hàng đầu đất nước, khu vực, có vị thế trên trường quốc tế, có sứ mệnh tối ưu hóa nguồn năng lượng dầu khí, phát triển bền vững các nguồn năng lượng mới, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Minh Tiến